Devlet / Platon | Kitap Yorumu

Devlet

Platon

Çeviren : Sabahattin Eyüpoğlu & M.Ali Cimcoz

2017 Klasikler / 2

✤

Sonunda kitap yorumu yazan muggledan herkese selamlar!

Yılın ikinci klasiğini nihayet bitirdiğim için kendimi rahatlamış hissediyorum. Evet, mutlu değil, rahat bir nefes almış hissediyorum kendimi. Zira Devlet'i okumak tam iki hafta sürdü ve bu süre içinde sanki bir ders kitabını okuyormuş gibi hissettim kendimi. Kısacası yorucu ve aynı zamanda doyurucu bir okuma oldu benim için. 

Aslında bu kitabı özellikle okumak istememin sebebi taaaa 11. sınıf felsefe derslerimize uzanıyor. Ben o zamanlar da felsefe derslerini çok seviyordum ve hatırlıyorum snıfımızda Sofi'nin Dünyası, Sokrates'in Savunması gibi kitapları sınav için severek okuyan bir ben vardım. Derslerimizde tabii ki Devlet'in de adı geçiyordu ve ben çok merak ediyordum. 

Demokrasinin esas prensibi, halkın egemenliğidir. Ama milletin kendini yönetecekleri iyi seçebilmesi için, yetişkin ve iyi eğitim görmüş olması şarttır. Eğer bu sağlanmazsa demokrasi, otokrasiye geçebilir. Halk övülmeyi sever. Onun için güzel sözlü demogoglar, kötü de olsalar başa geçebilirler. Oy toplamasını bilen herkesin devleti idare edebileceği zannedilir. 

Bilmeyenler için kabaca Devlet, ideal bir devletin nasıl olması gerektiğinin tartışıldığı bir kitap. Diyalog şeklinde yazılmış ve farklı farklı konulara değiniyor; askerlik, devlette kadının yeri, çocukların savaşlara katılması gibi değişik meseleler ele alınıyor. 

Kitap aslında doğruluk, eğrilik; iyilik, kötülük kavramlarını irdeleyerek başlıyor. İnsan hangi türlü kazançlı olur, hangi şekilde yaşarsa mutluluğa ulaşır bu tartışılıyor. Aslında bu ahlak felsefesi alanına giren bir mesele, bu yüzden benim çok ilgimi çekti. Ahlak zorlama mıdır? Tanrı kavramını bir tarafa bıraktığımızda ahlak olgusu nasıl değerlendirilir? İnsan fırsatını bulduğunda haksızlık etmekten çekinir mi? Bu gibi sorular da tartışılıyor kitapta ve ben kendi adıma ilgiyle okudum bu bölümleri.

Daha sonra bunu açıklığa kavuşturmak adına ideal bir devletin ortaya çıkışı, gelişimi ve özellikleri üzerinde duruluyor kitap boyunca. 

Toplumun, toplum düzeninin oluşmasından devlet yapısının ortaya çıkışını Platon, insanın tek başına kendine yetemeyeceğine, başka insanlara da gereksinme duyacağına dayandırıyor. Toplumda bir siyasal düzenin oluşması için de toplumun belirli bir doygunluğa, bolluğa ulaşması gerekiyor. Böyle olunca insanlar daha fazlasını istemeye başlayacaklar; dolayısıyla topluma üzerinde yaşadığı toprak yeterli gelmemeye başlayacak. Başka topraklardan mal edinme hırsına kapılacaklar. Her toplum bu isteğe kapılacağından sınırlarını koruma zorunluluğu da beraberinde gelecek. Koruyuculara, askerlere ihtiyaç duyulacak ve her şeyin üstünde, bunları çekip çevirecek bir yönetenler grubu oluşacak. İşte böylece siyasal toplum gelişmiş oluyor.

Bir devlette zenginlik ve zenginler baş tacı olunca, doğruluğun ve doğru insanların şerefi azalır.

Okumaktan en keyif aldığım kısımlar sonlara doğru Sokrates'in devlet şekillerini karşılaştırıp özelliklerini ortaya dökmesi, aynı zamanda bunu paralel insan karakterleriyle pekiştirmesiydi. Özellikle demokrasi eleştirilerini çok ilginç buldum ve çoğu tespitleri yerinde ve doğru buldum. Oligarşinin demokrasiye, demokrasinin de zorbalığa nasıl döndüğünü anlatacağından ilk bahsettiğinde nasıl olur diye sormadım değil. Özellikle demokrasi nasıl tiranlığa dönüşebilir diye meraklandım. Açıklamaları okuduktan sonra ise bunun sandığım gibi imkansız olmadığını gördüm. Bu kısımdan çıkardığım sonuç ise bir kez daha "her şeyin fazlası zarar." oldu. Hatta özgürlüğün bile...

Bir şehirde dilenci gördün mü, orada hırsızlar, yankesiciler, dinsizler, kanlı katiller de vardır.

Eğer siyasi toplum, siyasal sistemler, yönetimler ilgi alanınıza giriyorsa bence keyifle okur, kitaptan bir şeyler de alırsınız. Belki farklı bakış açıları edinmenize de vesile olur. Fakat başta da söylediğim gibi sabır ve özen isteyen bir kitap. Ders kitabı gibi her cümlesini anlayarak, sindirerek okumak gerekiyor. Hatta ben okurken notlar da aldım. 

Kitabın çevirmenlerinin yazdığı önsözü de okumanızı tavsiye ederim. Ben kitap bittikten sonra okudum her zaman yaptığım gibi. Yazarların önsözlerini de okumayı seviyorum tabii ama çevirmen önsözleri daha bir hoşuma gidiyor benim. 

Siz Devlet'i okudunuz mu?

Hakkında neler düşünüyorsunuz?

Benimle paylaşın!