Vurun Kahpeye! / Halide Edip Adıvar #kom2018

Vurun Kahpeye

Halide Edip Adıvar

Yayım Yılı: 1926

✤

Toprağınız toprağım, eviniz evim; burası için, bu diyarın çocukları için bir ana, bir ışık olacağım ve hiçbir şeyden korkmayacağım; vallahi ve billahi!

Mart ayının ilk ve muhtemelen son kitap yorumuyla merhaba!

Vurun Kahpeye, aslında çok eskiden okumayı istediğim bir kitaptı fakat hiç sırası gelmedi. Halide Edip'ten bunun haricinde yalnızca bir kitap okumuştum: Sinekli Bakkal. O da tam iki yıl önceydi.

Sinekli Bakkal benim için kolay okunan bir kitap olmamıştı, bu yüzden Vurun Kahpeye'yi okurken sadeleştirilmiş basımını tercih ettim ve iyi ki de öyle yapmışım. Çünkü bu tür eserlerde estetik keyiften ziyade aradığım, dönemin zihniyetini, yaşayışını, atmosferini anlayabilmek. Bu açıdan Vurun Kahpeye benden tam puan alan bir eser oldu. 

Anne ve babasını kaybetmiş bir öğretmen olan Aliye, işgal altındaki Anadolu'ya gidip oradaki çocukları eğitmek ister. İşinin çok zor olduğunu daha ilk günden anlayacaktır. 

Tıpkı Yaban'da olduğu gibi bu romanda da işgal yıllarında Anadolu halkının işgalle ilgili düşünceleri, Kuvayi Milliye'ye yaklaşımı kitabın merkezinde işlenen konulardandı. Aynı zamanda insanların dini duygularını kullanıp dini kendi söylem ve eylemlerine alet eden insanları temsil eden karakterler de bulunmaktaydı.  Hatta hikayeyi şekillendiren bu insanlardı, bu insanların yaptıklarıydı. 

Kitabı sadeleştirilmiş okumam benim için çok iyi oldu; okuduğum basımın dili anlaşılır ve akıcıydı. Kitabı okurken duraksayıp kelimenin anlamını düşündüğüm, bir yerlerde aradığım olmadığı için oldukça kolay bir okuma oldu. 

Yine Yaban'da olduğu gibi dönemin insanlarının işgale karşı tepkisizliklerine, Kuvayi Milliye'ye karşı oluşlarına çok şaşırdım ve çok üzüldüm. Yapılan mücadele yalnızca dış güçlere karşı değilmiş bir kez daha anlamış oldum. Ben tarih okumayı çok seven bir insanım fakat tarih gerçekten de her zaman öyle ders kitaplarından öğrenilmiyor. Halkın bu türlü tutumunu ben hiçbir ders kitabında görmedim. Her zaman halkın da canıyla dişiyle Milli Mücadele'ye katıldığını sandım, öyle söylendi. Bunun böyle olmadığını neyse ki o dönemde yazılmış edebiyat eserlerinden anlamak mümkün. İyi ki tek dertleri sanat yapmak olmayan, toplumsal olay ve sorunları eserlerine ince ince işleyen, bir farkındalık, bir bilinç oluşturmaya çalışan, milletin sesi olmaya uğraşan yazarlarımız varmış. 

Bu kitapta işlenen sorun, anlatılan gerçek ise hala mevcudiyetini korumakta. Hala aramızda Fettah Efendi gibi insanlar var ne yazık ki. Küçücük çocukların evlendirilmesini mübah gören, sırf saçları açık diye kadınlara kötü yakıştırmalar yapan... Üzücü olansa bu insanlara inanan azımsanmayacak bir kitle olması. Bunların tıpkı romandaki Fettah Efendi ve etrafındakiler gibi düzen insanı olduklarını, kendi menfaatlerine çalıştıklarını, dini yalnız bu amaçlarına alet ettiklerini ve kim güçlüyse onun yanında olduklarını anlayamayan, göremeyen, görmek istemeyen insanlar var. İşte bu yüzden okurken, bunlar eskide kalmış şeyler gibi gelmedi ve neredeyse her söylem bana günümüzde yaşanmış bir olayı, söylenmiş bir ifadeyi hatırlattı. Arkamızda bırakmamız gereken, ilerlememize engel olan bu düşüncelerin hala canlı olması, hala takipçilerinin olması insanı gerçekten üzüyor.

Halide Edip, düşüncelerine katılmadığım bir insan olsa da bu idealleri kitaplarına yansıtmadığına çok memnun kaldım. Okuduğum her iki kitabında da oldukça önemli meselelere değinmiş ve hemfikir olduğum şeyleri savunmuştu. Bu açıdan Halide Edip okumaktan hoşlandığım bir edebiyatçı.

Vurun Kahpeye, hakikaten okunması, okutulması ve ders alınması  gereken bir klasik. 

Aramızdaki Fettah Efendilerin layığını bulması dileğiyle...

*Bu kitap #kom2018 kapsamında okunmuştur. Etkinliğin detayları için şu yazıya göz atabilir, diğer katılımcıların bu etkinlik kapsamında yazdıkları yorumlara aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.

Dorian Gray'in Portresi / Oscar Wilde | Okuyan Muggle

İnce Memed 1 / Yaşar Kemal | Okuyan Muggle

Otranto Şatosu / Horace Walpole | Periodic Library

Germinal / Emile Zola | Kitaptan Bayan

Demir Ökçe / Jack London | Kitaptan Bayan

Genç Werther'in Acıları / Goethe | Kitaptan Bayan

Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu / Stefan Zweig | Kitaptan Bayan

Satranç / Stefan Zweig | Yılın Son Çiçeği

Aşk ve Gurur / Jane Austen | Bir Sosyolog Bir Kitap ve Hayat

Sineklerin Tanrısı / William Golding | Bir Sosyolog Bir Kitap ve Hayat